Po narodzinach dziecka, w życiu każdego rodzica pojawia się pytanie — czy moja pociecha jest zdrowa? Jak widzi dziecko? Troska, którą rodzice darzą swoje pociechy to naturalna sprawa, dlatego nikogo nie dziwią obawy o prawidłowy rozwój potomstwa. Aby można było mówić o poprawnie rozwijającym się organizmie, należy zwrócić uwagę na wiele aspektów, w tym wzrok. Dzieci w zależności od wieku widzą w różny sposób i niekiedy rodzicom trudno jest zauważyć jakiekolwiek problemy z tym zmysłem. Przeczytaj artykuł i dowiedz się, jak widzi noworodek oraz dziecko w wieku niemowlęcym. Kiedy mowa o prawidłowym rozwoju, a kiedy należy zabrać dziecko do okulisty?
Jak widzi dziecko — o czym warto pamiętać?
Niezależnie od wieku dziecka, rodzice zawsze powinni kontrolować wzrok swoich pociech. Warto pamiętać, że aspekt prawidłowego widzenia wpływa na całe życie. Jakość tego zmysłu może również okazać się kluczowa w dorosłości, ponieważ złe widzenie może znacząco utrudniać wykonywanie poszczególnych zawodów. Jeśli jednak dziecko ma wadę wzroku, nie należy się tym aż nadto załamywać, ponieważ ludzki wzrok jest zmysłem, który podlega rehabilitacji. Co ciekawe, poziom rozwoju widzenia możliwy jest do zbadania nawet kilka dni po urodzeniu, co będzie istotne zwłaszcza w przypadku dzieci z ciąż zagrożonych, „wcześniaków” lub objętych „ryzykiem urodzeniowym”. Im wcześniej rozpocznie się leczenie dziecka i rehabilitację poprzez okulary korekcyjne, ochronne, pomoce optyczne czy ćwiczenia, tym większa szansa na prawidłowy rozwój pociech.
Na zmysł wzroku, jak i na jego zaburzenie składa się wiele czynników. Do warunków prawidłowego rozwoju zalicza się zdrowie gałki ocznej, nerwu wzrokowego, drogi wzrokowej oraz odpowiedniej części kory mózgowej. Należy również pamiętać, że umiejętność widzenia przyswajana jest przez całe życie, natomiast za najważniejszy okres określa się pierwsze dwa lata życia. Na co w takim razie zwracać uwagę w początkowych miesiącach życia dziecka?
Okres noworodkowy a wzrok dziecka
Badając wzrok noworodków, należy przede wszystkim pamiętać, że dziecko nie zasygnalizuje, że gorzej widzi i to od rodziców zależeć będzie obserwacja czy rozwój układu wzrokowego jest prawidłowy.
Kiedy warto wybrać się z noworodkiem do okulisty?
Pierwsze miesiące życia są niezwykle ważne pod kątem prawidłowego rozwoju wzroku dziecka, dlatego nie wolno bagatelizować poszczególnych objawów. Warto zwrócić uwagę, czy u noworodków występuje różnica w rozmiarze lub wyglądzie oczu. Chodzi tu przede wszystkim o takie elementy jak przymglona rogówka, biała czy nierówna źrenica oraz nierówna szerokość szpary powiekowej. Warto również na bieżąco sprawdzać, czy w oku zamiast łez nie pojawia się niechciana wydzielina, jak np. ropa. Do niepokojących zjawisk zaliczyć również można odchylenie oczu w kierunku nosa, skroni lub czoła, oczopląs, zaczerwienienie, łzawienie lub częste uciskanie okolic oczu piąstkami.
Osoby, u których w rodzinie występowały wcześniej takie choroby jak zaćma, jaskra czy siatkówczak, również powinny pamiętać o wizycie kontrolnej w pierwszym miesiącu po urodzeniu.
Niemowlaki — rozwój wzroku od 1 do 12 miesięcy
Okres niemowlęcy przynosi szereg istotnych zmian w rozwoju wzroku dzieci. Niemowlaki w tym wieku są w stanie np. odwzajemniać uśmiech, przyglądać się własnej dłoni, podążać wzrokiem za zabawką, czy przenosić spojrzenie w kierunku dźwięku. Oprócz tego dzieci w wieku do 3 miesięcy pokazują dobrze rozwijający się wzrok za pomocą fascynacji światłem, czy interesowaniem się błyszczącymi przedmiotami.
Kiedy warto pójść do okulisty z 3-miesięcznym niemowlakiem?
W sytuacjach, w których rodzic zauważy, że niemowlak nie skupia wzroku na twarzy dorosłych, nie odwzajemnia uśmiechu, patrzy tylko za pomocą jednego oka, a także przejawia nadwrażliwość na światło poprzez mrużenie wzroku, to mogą one świadczyć o problemach z prawidłowym rozwojem wzroku. To jednak niejedyne objawy u trzymiesięcznych dzieci. O problemach ze wzrokiem stanowią również opóźnione reakcje na pokazywane zabawki, przyglądanie się ręce tylko po jednej stronie ciała, czy niereagowanie na próby nawiązania kontaktu. Rodzice powinni także zwrócić uwagę na to, czy oczy dziecka zezują lub nie posiadają odpowiedniej koordynacji i poruszają się w odmienny sposób.
Jak widzi dziecko -niemowlaki od 3 do 5 miesięcy
Dzieci w tym wieku przejawiają kilka istotnych elementów prawidłowego rozwoju wzroku. To właśnie wtedy zaczyna pojawiać się zainteresowanie grzechotkami, gryzakami oraz piszczącymi zabawkami. Naturalnym jest więc zjawisko, w którym dziecko wyciąga po nie ręce, chwyta te przedmioty, przekłada je, a co ważniejsze, porusza za nimi wzrokiem.
O prawidłowym rozwoju świadczy również skupianie przez dziecko wzroku na przedmiotach z odległości jednego metra, badanie własnych rączek, czy centralne ustawianie oczu. Warto pamiętać, że w tym wieku u niemowlaków rozwija się zdolność rozróżniania barw, postrzegania głębi czy akomodacji oka z odległości do 50 cm.
Niepokojącymi objawami rozwoju wzroku dziecka w tym wieku mogą być:
- nieskupianie wzroku na bliskich czy zabawkach,
- brak zainteresowania otoczeniem,
- niereagowanie na odbicie w lustrze,
- kiwanie się i inne nietypowe zachowania.
Wymienione powyżej sytuacje mogą świadczyć o tym, że niemowlak może mieć problem ze źle rozwijającym się zmysłem wzroku. Stała obserwacja rodziców oraz sprawna pomoc specjalistów zminimalizuje jednak ryzyko występowania dalszych problemów w przyszłości.
Niemowlaki w wieku od 5 do 7 miesięcy
Prawidłowy rozwój wzroku przejawia się w tym wieku poprzez między innymi rzucanie zabawkami i patrzenie gdzie upadły, doskonaleniem zjawiska fiksacji wzroku (silnego skupienia na przedmiocie), rozwinięciem pamięci wzrokowej, czy obserwacją otoczenia w całym obszarze pola widzenia. Ponadto u niemowlaków w tym wieku występuje koordynacja większości ruchów obuocznych, rozwija się koordynacja oko-ręka, a dzieci są w stanie rozpoznać zmieniający się wyraz twarzy rodziców.
Kiedy, więc udać się do specjalisty z 7-miesięcznym niemowlakiem? Rodzice powinni zwracać szczególną uwagę na:
- słabą koordynację oko-ręka,
- niewystarczającą fiksację,
- brak zbieżności,
- ewidentne preferowanie przez dziecko jednego oka.
Bagatelizowanie wymienionych objawów na tym etapie rozwoju może spowodować znaczące zmiany wzroku dziecka w przyszłości.
Niemowlaki od 7 do 12 miesięcy
Dzieci w tym wieku posiadają już mocno rozwinięty zmysł wzroku. Kolejnym etapem rozwoju są przejawy interesowania się przedmiotami lub detalami, fascynacja kształtami geometrycznymi, czy fiksowanie na wyrazie twarzy i naśladowanie go. Oprócz tego niemowlaki w tym wieku posiadają dobrze rozwinięte widzenie obuoczne, płynnie śledzą wzorkiem otaczające ich otoczenie, a także przechylają głowę, aby spojrzeć w wybranym przez siebie kierunku.
Do najbardziej niepokojących objawów w tym wieku zalicza się między innymi brak zainteresowania nowymi zabawkami, niespoglądanie na nie w trakcie zabawy, lub znikome zainteresowanie oddalonymi o 1-2 metry przedmiotami. Oprócz zabawy nieprawidłowy rozwój wzroku dziecka może przejawiać się również poprzez słaby rozwój motoryczny, niezainteresowanie otoczeniem i bliskimi, a także opóźnioną koordynacją ruchów głowy i oczu.
Warto pamiętać, że na każdym etapie życia dzieci przejawiają różne elementy rozwoju wzroku. Rodzice powinni zwracać szczególną uwagę na to, jak widzi dziecko, na związane z tym niepokojące zmiany i natychmiast zgłaszać je lekarzom okulistom. Warto regularnie korzystać z pomocy specjalistów, aby zapewnić swoim dzieciom jak najlepszą przyszłość i odpowiednio zdrowy wzrok.