Wzrok to jedna z najważniejszych kwestii dla ludzkiego zdrowia. Jednym z najlepszych sposobów na jego ochronę jest noszenie okularów korekcyjnych. Szacuje się, że w Polsce zakłada je nawet 65% społeczeństwa. Aby zadbać o oczy, dla wielu pacjentów oczywistym krokiem jest wybranie się do okulisty. Nie wszyscy jednak wiedzą, że wiele podobnych badań może wykonać optometrysta. Przeczytajcie artykuł i poznajcie najważniejsze różnice pomiędzy okulistą, optykiem a optometrystą.
Specjaliści od ochrony wzroku
Dobrze dobrane okulary to najważniejszy element leczenia wzroku. Niestety wiele osób nie zdaje sobie sprawy z zagrożeń, jakie płyną z nieodpowiedniego dbania o ten aspekt zdrowia. Do takich czynności należy między innymi dobieranie okularów „na własną rękę”, w miejscach do tego nieprzystosowanych czy bez konsultacji ze specjalistami. A tych nie brakuje. Pomimo tego, że zawody związane z diagnostyką i leczeniem wzroku mogą wydawać się podobne, różnice pomiędzy poszczególnymi specjalizacjami są znaczące.
Kim jest okulista?
W przeciwieństwie do pozostałych wymienionych w tekście zawodów okulista to lekarz, który ukończył specjalizację w zakresie okulistyki. Do głównych zadań okulisty należy między innymi diagnostyka i leczenie chorób oczu oraz wykonywanie zabiegów. Warto rozważyć taką wizytę w momencie:
- bólu oczu,
- zapalenia spojówek,
- występowania niepokojących zmian w okolicy oczu,
- w przypadku pogorszenia wzroku nawet podczas noszenia okularów,
- w przypadku występowania jaskry w rodzinie,
- powyżej 60. roku życia — w celu wykluczenia zaćmy, jaskry, chorób plamki żółtej i oceny siatkówki. Medycyna jasno określa, że w momencie osiągnięcia średniego i starszego wieku, zwiększa się ryzyko chorób oczu, w związku z czym zaleca się wtedy systematyczne badania u specjalistów.
Warto również wspomnieć o okulistyce dziecięcej. Do tego specjalisty
należy wybrać się z dzieckiem od 1 miesiąca życia do 6 roku życia, szczególnie gdy zaobserwuje się takie dolegliwości jak: zez, mrużenie oka, ustawianie głowy bokiem, lub gdy ktoś z rodziców ma dużą wadę wzroku. Aby okulista dziecięcy mógł przeprowadzić prawidłową diagnozę, u małych dzieci konieczne jest podanie kropli na rozszerzenie źrenic.
Wśród pacjentów utarło się błędne przekonanie, że w przypadku jakichkolwiek problemów ze wzorkiem, należy się wybrać do okulisty. Pomimo tego, że ma on uprawnienia w sprawie doboru szkieł kontaktowych i okularów, prawdziwym specjalistą w tej kwestii jest optometrysta.
Optyk — kim jest?
Optykiem nazywany jest specjalista, którego zadaniem jest pomoc w doborze najlepszej pary okularów. Wykonuje je na podstawie recepty zleconej przez optometrystę. Optyk zamawia odpowiednie soczewki i następnie umieszcza je w wybranych przez klienta oprawkach. Podczas montażu, zwraca szczególną uwagę na odległość soczewki od oka i na sposób układania się okularów na twarzy. Aby pacjent mógł cieszyć się jak najlepiej dobraną parą okularów, niezbędna jest więc współpraca wielu specjalistów.
Inni specjaliści
Do pozostałych specjalistów w szeroko pojętej okulistyce zalicza się również ortoptystkę oraz tyflopedagoga. Pierwszy specjalista zajmuje się diagnostyką i leczeniem zeza oraz prowadzi rehabilitację wzrokową tzw. ćwiczenia pleopoptyczno-ortptyczne. Drugi pracuje głównie z niewidomymi oraz osobami, które od urodzenia mają problem z prawidłowym widzeniem.
Optometrysta — kim jest i czym się zajmuje?
Dyplomowanego optometrystę popularnie nazywa się specjalistą od korekcji wad wzroku. Podczas wykonywania badań optometrysta zobligowany jest do sprawdzenia stanu zdrowia oczu i w przypadku wykrycia groźnych zmian, kieruje do lekarza okulisty. Do jego pozostałych zadań zalicza się profilaktykę, korektę wad wzroku, dbałość o widzenie obuoczne oraz wykonywanie szczegółowych pomiarów przy użyciu specjalistycznego sprzętu optycznego. Dzięki swoim uprawnieniom może również zlecić czy przeprowadzić terapię widzenia poprzez wykonywanie określonych ćwiczeń.
Optometrysta — jakie wykonuje badania?
Optometryści sklasyfikowani są jako specjaliści, co oznacza, że aby wykonywać ten zawód, niezbędne jest ukończenie studiów wyższych. Część z optometrystów ukończyła dodatkowo studia pierwszego stopnia w zakresie optyki okularowej. Do ich podstawowych obowiązków zalicza się wykonywanie badań optometrycznych, które polegają na szczegółowym wywiadzie z pacjentem, pomiarach wady wzroku, krzywizny i grubości rogówki. Do tego uwzględnić trzeba takie działania jak szczegółowe pomiary wady wzroku, widzenia obuocznego i akomodacji z wykorzystaniem foroptera. Optometrysta dzięki swoim kompetencjom zajmuje się również wieloma innymi kwestiami. Oto poszczególne z nich:
Kontaktologia
To badanie polegające na dopasowaniu soczewki kontaktowej miękkiej, które jest wstanie przeprowadzić każdy wyspecjalizowany optometrysta. Dzięki poznaniu budowy oka jeszcze przed założeniem soczewki, specjalista wykonuje badanie w lampie szczelinowej, które określa pacjenta czy kwalifikuje się do noszenia soczewek kontaktowych. Dzięki tej informacji optometrysta jest w stanie dopasować odpowiednie soczewki w zależności od trybu stosowania, materiału, konstrukcji, kształtu lub rozmiaru. Podczas wizyty kontaktologicznej pacjent otrzymuje dodatkowe szkolenie od specjalisty, w jaki sposób powinien się obchodzić z soczewką pod kątem użytkowania czy pielęgnacji.
Optometria pediatryczna
Ta specjalizacja zajmuje się badaniem i leczeniem wzroku dziecka. Zajmujący się tą dziedziną optometrysta posiada szereg przyrządów pozwalających dogłębnie zbadać oczy małych pacjentów. Jest to o tyle istotne działanie, że dzieci często nie są świadome tego, że mają gorszy wzrok niż rówieśnicy. W takim przypadku to od optometrysty zależy kwestia prawidłowego zbadania ewentualnych wad wzroku i zaproponowanie rodzicom odpowiednich metod terapii.
Optometria geriatryczna
Ta kategoria badań skierowana jest do ludzi starszych. Oprócz standardowych elementów diagnozy, w przypadku seniorów dochodzi do dodatkowych działań — sprawdzenia stanu soczewki wewnątrzgałkowej z wykorzystaniem lampy szczelinowej. Zbadanie ostrości widzenia pomaga optometryście określić, czy doszło do pogorszenia wzroku, które nie może zostać skorygowane okularami. Wykonanie takiej czynności może również pomóc w zdiagnozowaniu występowania zaćmy. W tym przypadku konieczne będzie dalsze skierowanie do lekarza okulisty.
Terapia widzenia
Kolejnym z elementów, którym zajmuje się optometrysta, jest terapia widzenia u dzieci oraz dorosłych. Specjalista w tej dziedzinie diagnozuje zaburzenia widzenia obuocznego i jednoocznego. Następnym krokiem jest odpowiednie zaplanowanie oraz przeprowadzenie ćwiczeń wzrokowych na zajęciach, oraz przedstawienie zaleceń, do wykonywania czynności w domach.
Optometria kliniczna
Optometrystów klinicznych można najczęściej spotkać w specjalistycznych placówkach zajmujących się chirurgią lub mikrochirurgią oka. Zadaniem tego specjalisty jest ścisła współpraca z okulistą, a dzięki wymianie wiedzy pacjent zyskuje kompleksową opiekę medyczną. Kooperacja jest niezwykle istotna zwłaszcza w przypadku wykonywania zabiegów laserowej korekcji wzroku, stożka rogówki, zaćmy lub jaskry. W większości przypadków to optometrysta przeprowadza odpowiednie badania przed zabiegiem, do których należą między innymi:
- refrakcja obiektywna,
- refrakcja subiektywna,
- biometria optyczna,
- pole widzenia,
- tonometria bezkontaktowa,
- topografia rogówki,
- pupilometria,
- keratometria.
Wielu pacjentom optometrysta kojarzy się głównie z pomocą przy doborze soczewek czy okularów. W praktyce jest jednak w stanie wykonać o wiele szerszy zakres badań pod kątem zdrowia oczu. Należy pamiętać, że ścisła współpraca lekarza okulisty z optometrystą to niezwykle istotny element leczenia wzroku. Warto również rozdzielić wizyty. Początkowym krokiem powinno być wybranie się do optometrysty, w celu doboru korekcji i na drugim miejscu wizyta u okulisty. Może się ona przydać zwłaszcza osobom w średnim i starszym wieku, aby wykonać odpowiednie badania i wykluczyć ewentualne schorzenia. Nie wolno również zapominać o zasadzie: Im jesteśmy starsi, tym występuje większe ryzyko schorzeń okulistycznych np. jaskry, zaćmy, czy chorób plamki żółtej.